AİLE VE SOSYAL POLİTİKALAR BAKANLIĞINA BAĞLI

KOCAELİ AİLE DANIŞMA MERKEZİ

İrtibat Bilgileri

Cep No       : 530/7997341

Sabit No     : 262/3321841

Kocaeli Yaygın Anksiyete Bozukluğu Nedir Nasıl Tedavi Edilir

Yaygın Anksiyete Bozukluğu (YAB) olan kişilerde ise “sürekli, aşırı ve durumla uygun olmayan bir endişe durumu” söz konusudur. Aşırı endişe, kişinin günlük yaşamını olumsuz yönde etkiler ve hatta olağan yaşam etkinliklerini sürdürmesini engeller. Bu kişiler her durumda olası en kötü sonucu düşünürler, her şey kendi denetimlerinin dışındadır, iyi bir olasılık ya da geriye dönüş mümkün değildir. YAB’da aşırı endişe ve kaygı genellikle sağlık, aile, para ya da iş gibi konularla ilgilidir. Denetlenemez nitelikte olan endişe hali en az altı ay boyunca hemen her gün vardır ve gün boyunca sürer.

YAB’nun yaşam boyu görülme sıklığı %5-6’dır. Başka bir deyişle, her 100 kişiden 5-6’sı yaşamlarının herhangi bir zamanın bu rahatsızlığı yaşayabilir. Yaşla birlikte kaygı duyarlılığı artar. YAB yaşlılıkta en sık görülen anksiyete bozukluğudur.

Anksiyete bozukluğu DSM-5 kılavuzuna göre tanımlanır.

1. En az 6 ay süreyle hemen her gün ortaya çıkan, birçok olay ya da etkinlik hakkında (işte ya da okulda başarı gibi) aşırı anksiyete ve üzüntü (endişeli beklentiler) duyma.
2. Kişi, üzüntüsünü kontrol etmeyi zor bulur.
3. Anksiyete ve üzüntü, aşağıdaki altı semptomdan üçüne (ya da daha fazlasına) eşlik eder (son 6 ay boyunca semptomlu gün sayısı, semptomsuz gün sayısından daha fazladır).

Not: Çocuklarda sadece bir maddenin bulunması yeterlidir.

1. Huzursuzluk, aşırı heyecan duyma ya da endişe
2. Kolay yorulma
3. Düşüncelerini yoğunlaştırmada zorluk çekme ya da zihnin durmuş gibi olması
4. İrritabilite
5. Kas gerginliği
6. Uyku bozukluğu (uykuya dalmakta ya da sürdürmekte güçlük çekme ya da huzursuz ve dinlendirmeyen uyku)
7. Anksiyete, üzüntü ya da fizik yakınmalar klinik açıdan belirgin bir strese ya da toplumsal, mesleki alanlarda ya da işlevselliğin önemli diğer alanlarında bozulmaya neden olur.
8. Bu bozukluk bir maddenin (örn. kötüyekullanılabilen bir ilaç, tedavi için kullanılan bir ilaç) ya da genel tıbbi bir durumun (örn. hipertiroidizm) doğrudan fizyolojik etkilerine bağlı değildir
9. Anksiyete ya da üzüntü; diğer bir mental bozuklukla daha iyi açıklanmamalıdır; örn. anksiyete ya da üzüntü bir Panik Atağı olacağı [Panik Bozukluğunda olduğu gibi] , genel bir yerde utanç duyacağı [Sosyal Fobide olduğu gibi], hastalık bulaşmış olma [Obsesif-Kompulsif Bozuklukta olduğu gibi], evden ya da yakın akrabalarından uzak kalma [Ayrılma Anksiyetesi Bozukluğunda olduğu gibi], Posttravmatik Stres Bozukluğunda travmatik olayın hatırlanması, kilo alma [Anoreksiya Nervozada olduğu gibi], birçok fizik yakınmanın olması [Somatizasyon Bozukluğunda olduğu gibi], algılanmış dış görünüş kusurları (Beden Dismorfik Bozukluğunda olduğu gibi], ciddi bir hastalığının olması [Hipokondriazisde olduğu gibi] ya da delüzyonel inançların içeriği [şizofreni ya da delüzyonel bozuklukta olduğu gibi

Anksiyete (kaygı), tehlikeyi haber veren, doğal ve gerekli bir sinyaldir ve vücutla zihnin bir meydan okumaya ya
da tehdide, en kısa zamanda hazır olmasını sağlar. Kalp daha hızlı atmaya başlar, soluk alıp verişiniz hızlanır, bu da kaslara daha fazla oksijen gitmesini sağlar. Böylece bi mücadele durumunda daha iyi dövüşebilir, kaçmanız
gerekirse, daha hızlı koşmaya başlarsınız. Kişi, tehlikelerin daha çabuk farkına varsın diye tetikte olma hali
pekişir. Bu durum genellikle gergin olma gibi hissedilir. Anksiyetenin doğal olanı, sınavda en iyi performansı göstermenize, ya da çok konsantre olup bir kaza anında direksiyonu başka bir yöne kırarak kazayı önlemenize yarar.
Belki de gündelik yaşamda sürekli kaygı ve endişe duygusuyla yaşayanlardan birisiniz. Kaygılar, alttan alta sizi rahatsız eder ama siz bunu ciddi bir biçimde dert etmez, normal yaşantınızı sürdürürsünüz. Bu tür anksiyete, yaşamınızda iyi gitmeyen bir şeyler olduğunun ya da büyük bir baskı altında olduğunuzun işaretidir. O halde yaşamınız hakkında bir şeyler yapmanızın zamanı gelmiş demektir, ya kendi kendinize ya da başkalarından yardım alarak. Anksiyete duygusu çok güçlüyse, uzun süre devam ederse, veya bir tehlike yokken birdenbire ortaya çıkıyorsa, tedaviye gerek vardır. Bu tür anksiyete sizi aşırı derecede rahatsız eder ya da günlük hayattaki işlevlerinizi yerine getirmenizi engeller.

Anksiyete, sizin başkalarıyla olan ilişkilerinizi etkiliyor, iş yaşamında işlevlerinizi yapmanızı engelliyor ya da yaşam
kalitenizi azaltıyorsa, bu rahatsızlığın tedavi edilmesi gerekir. Aşağıdakiler anksiyete bozukluklarının farklı türleridir: Panik atak rahatsızlıkları kişinin beklemediği anlarda ortaya çıkan, defalarca tekrarlanan, yaşamını tehdit eden bir durum olmamasına rağmen kuvvetli bir endişe ve korku duygusu ve somatik belirtiler gösteren rahatsızlıkları içerir. Ataklar kişi için oldukça korkutucudur. Bedensel belirtiler çok şiddetli olduğundan,
birçok kişi kalp krizi ya da felç geçirmekte olduğunu zanneder. Panik bozuklukları olan kişiler, vücutlarındaki değişikliklerle (kalp atışının hızlanması, hızlı nabız atışı gibi) aşırı ilgilidirler. Agorafobi kişinin kaygı atağı yaşaması halinde kaçıp çıkmakta zorluk çekeceği, kimseden yardım göremeyeceği yerlerde olma korkusudur. Kalabalık dükkanlara, uzun kuyruklara girmeye, toplu ulaşım araçlarını kullanmaya, sinemalarda ya da toplantılarda
olmaya çekinirsiniz. Anksiyeteye kapılırsanız çabucak yardım göremeyeceğinizden korkarsınız. Hastaneden ya da doktordan uzakta olmak istemezsiniz. Ormanda yürüyüşlere çıkmaya, dağ evine gitmeye korkarsınız. Sosyal fobi başkaları tarafından eleştirel bir gözle incelendiğinde küçük düşürülme ya da aptal bir konuma düşmeyle ilgili aşırı
bir korkudur. Kişi için toplantılarda veya gruplarda yüksek sesle konuşmak en korkutucu durumdur. Kantinde ve lokantada yemek yemek, davetlere gitmek rahatsızlık verir. Tanışmak istediğiniz biriyle konuşmak, aşılamayacak bir engel haline gelir. İnsanın kendisini iyi hissetmeyeceği durumlara şüpheyle yaklaşması ve bunlardan kaçınması olağandır. Genelleştirilmiş kaygı bozukluğu kişinin her konuda endişelenmesi ve abartılı şekilde tedirginlik duyması durumudur. Çocuğunuza araba çarpması, anne babanızın hastalanması, evinize hırsız girmesi veya borcunuzu ödeyemeyeceğinize dair korkular bu tür endişelere örnektir. Geceleri uyuyamaz hale gelirsiniz. Endişe ve sınırlamalar, zamanla tüm yaşamınızı etkilemeye başlar. Saplantı – zorlantı bozukluğu (obsesif kompulsif bozukluk)
tekrar eden saplantılı düşünceler, takıntılı davranışlar ve alışkanlıklardan oluşur. İstem dışı kendiliğinden gelen
düşünceler, kişiyi kazalar ve bulaşıcı hastalıklar gibi korkutucu şeyler düşünmeye zorlar. Bu düşünceler, kuvvetli bir anksiyeteye neden olur. Kişi, bu düşünceleri bastırmak için ocağın kapalı olup olmadığını defalarca kontrol eder ya da ellerini sık sık yıkar. Bu ritüelleri yerine getirmezse, saplantılı düşünceler ve anksiyete daha da kötüleşir. Saplantı –zorlantı bozuklukları çoğunlukla o kadar çok zaman alır ki, kişi çok yorulur ya da yapması gereken işleri yetiştiremez. Travma sonrası stres rahatsızlıkları kişinin hayatında yer alan travmatik bir olay sonrası hissettiği korkular ve bedensel tepkilerdir. Kişi, korkunç anları yeniden gözünün önüne gelen
resimler ya da düşünceler halinde yaşar. Uykusuzluk ve fiziksel ağrılar olağandır. Kazalar, işkence, savaş, tecavüz, ensest veya diğer anksiyete dolu tecrübeler, bu tür rahatsızlıkların gerisinde yatan etkenler olabilir.
Beklemediğiniz anda atak geliyor ve bu bedensel bir rahatsızlık yaratıyor mu?
• Kalp çarpıntısı, nabızda hızlanma veya göğsünüzde sıkışma hissediyor musunuz?
• Titremeye veya terlemeye başlıyor musunuz?
• Bir anda başınız dönüyor, dengenizi yitiriyor musunuz?

• Duyduğunuz duygu o kadar kuvvetli ki ölmekten ya da
kontrolü kaybetmekten korkuyor musunuz?
Kitle ulaşım araçlarıyla yolculuk etmekten, kalabalık dükkanlara girmekten veya bir sıranın ortasında oturmaktan
kaçıyor musunuz?
• Kolayca kaçıp uzaklaşamayacağınız yerlerde bir kaygı atağı gelmesinden korkuyor musunuz?
• Yardım görmenin zor olduğu durumlarda, örneğin evden uzakta tek başınızayken, sosyal bir ortamdayken, kuyrukta beklerken veya otobüs, tren ya da metroyla yolculuk ederken anksiyete atağı gelmesinden korkuyor musunuz? İnsanlarla sosyal ilişkilere girmede zorlanıyor musunuz?
• Başkaları ile konuşmanın zor olduğunu düşünüyor musunuz?
• Başkalarıyla yemek yemek veya birşeyler içmekten kaçınıyor musunuz?
• Bir topluluk içinde söz almaktan korkuyor musunuz?
Hiç bitmeyen anksiyete ve kaygılar sizi rahatsız ediyor mu?
• Korku ve kaygılarınızı kontrol altına almanın zor olduğunu
düşünüyor musunuz?
• Başkaları size çok endişeli olduğunuzu söyledi mi?
• Kendinizi sürekli gergin hissediyor, kendinizi kasıyor
musunuz ?
• Çabuk yoruluyor ya da dikkatinizi toplamakta zorluk çekiyor
musunuz?
• Kendinizi tedirgin hissediyor, uykusuzluk çekiyor musunuz?
• Korku ve endişeler sizde rahatsızlıklara neden oluyor ya da
işlevlerinizi yapmanıza engel oluyor mu?

Belki doktora gitmeyi düşündünüz, ama bu rahatsızlığınızdan utandığınız, ya da yardım görmek için yeterli şikayetinizin olmadığını düşündüğünüz için gitmediniz. Bazı hastalar için, fiziksel rahatsızlarının nedeninin anksiyete bozukluğu olduğunu kabul etmek de zordur. Kaygı/anksiyete bozuklukları
konusunda yardım görmek mümkündür. Burada önemli olan,
sizi engelleyen düşüncelerin üstesinden gelmek ve aile
doktorunuz ile konuşmanızdır.
Bir çok kişi doktora, ağrılarından veya vücudundaki diğer
rahatsızlıklardan bahseder, ancak bu rahatsızlıkların gerisinde
anksiyete rahatsızlığı yatmaktadır. Bu, doktorun anksiyete
sorunlarına tanı koymasını zorlaştırır. Doktorun, şikayetlerin
endişeden kaynaklanmadığına emin olması için bir sağlık incelemesi ve kan testleri yapması da zorunludur.
Doktor, yukarıda bahsedilen değerlendirmeleri yaptıktan sonra,
siz ve doktorunuz, diyalog, egzersiz ve ilaç gibi durumunuza en
uygun tedaviyi birlikte belirlersiniz. Eğer tedavi beklenen neticeyi
vermezse veya doktor sizin daha özel bir tedaviye ihtiyacınız
olduğunuz düşüncesindeyse, bir uzmana sevk edilirsiniz. Genel
olarak alkol, sigara ve kahve tüketimini azaltmak veya bunlardan
tümüyle uzak durmakta yarar vardır.
Bilgi ve danışmanlık, anksiyetenin üstesinden gelmeyi
öğrenmede çok önemlidir. Bir panik atak anında vücutta ve
beyinde neler olduğunu anlarsanız, anksiyeteden daha az
rahatsız olursunuz. Anksiyete bozukluğu hakkında edindiğiniz
bilgi, bir tedaviye başlanmasını da kolaylaştırır, tedavinin neden
bu şekilde olduğunu da böylece anlamış olursunuz.
Tedavi
Maruz bırakma terapisi anksiyete ve saplantı
rahatsızlıklarında uygulanan, en iyi belgelenmiş olan tedavi
şeklidir. Uzman bir doktorun ya da psikoloğun yardımı ve önerileriyle endişeye sebep olan durumlara yavaş yavaş yaklaşmayı
öğrenecek ve endişelerinizin giderek azaldığını fark edeceksiniz.
Bu, kişiyi biraz zorlayan ancak karşılığında çok iyi sonuçlar veren
bir tedavi biçimidir.
Konuşma terapisi, anksiyete rahatsızlıklarında uygulanan
en yaygın tedavi türlerinden biridir. Konuşma terapisinin bir
türü olan bilişsel terapiyle, istem dışı ortaya çıkan düşünceleri,
fantazileri veya davranışları tanımayı ve değiştirmeyi öğrenir
ve böylece anksiyete rahatsızlıklarını önleyebilirsiniz. Bireysel
terapideki konuşmalar sırasında başka destek ve tavsiyeler de
alabilirsiniz.
Grup terapisi hızla yaygınlaşmakta olan bir tedavi şeklidir.
Burada kendi durumunuzu başkalarıyla karşılaştırma
olanağına sahip olur, diğerlerinin yaptıklarını neden yapmakta
olduklarını gözlemleme fırsatı bulur, böylece, bu durumdan
sadece sizin rahatsız olmadığınızı görürsünüz. Kendi duygu ve
düşünceleriniz, davranışlarınız ve tepkilerinizi de tanıma imkanı
bulursunuz. Grup terapisi bunun ötesinde başka bir terapi için
motive edici bir faktör olabilir. Grupla yapılan bilişsel davranış
terapisinin yararlı olduğu belgelenmiştir.
İlaç tedavisinin kaygı ve saplantı rahatsızlıklarına yararı olduğu
bilinmektedir. İlaç tedavisi tek başına veya diğer tedavi türleriyle
birlikte uygulanabilir.
Tedavi türünün seçimi: Doktor veya başka bir sağlık görevlisiyle
beraber size en uygun tedavinin hangisi olduğuna karar verirsiniz.
Yardım görmek mümkün
.9-%.4!,’)6
Produksjon/design: Apeland Informasjon/ – Foto: Finn Ståle Felberg 01/2008
IS-1465
Broşürler www.psykisk.no web sayfasından Informasjonsmateriell
bölümünden indirilebilir.
Acil – 113’ü arayin
Aile doktoru /Acil servis
Yardım telefonu: 810 30 030
www.psykisk.no
www.psykiskhelse.no
www.mentalhelse.no
www.psykopp.no
www.nyinorge.no
www.nakmi.no
Yardım alabileceğiniz

İRTİBAT BİLGİLERİ

Cep No       : 530/7997341

Sabit No     : 262/3321841

Kocaeli Kariyer Polikliniği Kocaeli Merkezli Bir Bireysel Koçluk – Psikolojik Danışmanlık – Aile Danışmanlığı Merkezi olup, Türkiye’de 14 ilde şubesi ile hizmet vermektedir. Randevu almak için lütfen arayınız.